Tekst Joanna Peereboom - Foto’s Ed Peereboom - Lopen op Lesbos
In deze tijd van het jaar, waarin traditiegetrouw veel vakanties worden geboekt, krijgen we veel vragen over 'de situatie' op Lesbos. Is het wel verstandig om erheen te gaan, stuit je niet om de haverklap op stoeten vluchtelingen, word je niet voortdurend met het probleem geconfronteerd?
Er bestaan, zo blijkt, nogal wat misverstanden over het eiland.
Noordkust bij Eftaloú
Vanaf voorjaar 2015 kwamen er grote aantallen migranten met bootjes vanuit Turkije op de noordkust van Lesbos aan, een strook van ongeveer 15 kilometer. Veel van hen waren oorlogsvluchtelingen uit Syrië. Ze werden opgevangen door de lokale bevolking, later door hulporganisaties, kregen droge kleren en eten, en trokken vervolgens, aanvankelijk te voet, later per bus, naar eilandhoofdstad Mytilíni om per ferry naar het vasteland te reizen en dan verder te trekken naar Noord-Europa.
Later die zomer sloot een aantal Midden-Europese landen echter zijn grenzen, en werd het steeds minder aantrekkelijk om de overtocht te wagen.
In maart 2016 werd bovendien de zogeheten ‘vluchtelingendeal’ tussen Turkije en de EU gesloten. Turkije beloofde daarbij het vertrek van de bootjes zoveel mogelijk tegen te gaan en de mensen die er tóch in slaagden over te steken terug te nemen. Deze mensen zouden vervolgens, na behandeling van hun zaak, op een legale en veilige manier over Europa worden verdeeld.
Baai van Kalloní
Het aantal aankomsten op Lesbos daalde hierdoor spectaculair. Het 15 kilometer lange stuk langs de noordkust, ooit vol scheepswrakken en zwemvesten, werd nog vóór de zomer volledig schoongemaakt, inclusief de zeebodem; niets herinnert inmiddels meer aan wat zich hier tot begin 2016 afspeelde.
Wel zijn er nog een ‘hotspot’ en een kleiner kamp op het eiland, in het zuidoosten, ten noorden van de hoofdstad. De mensen die hier zitten, ruim 5000, zijn voor een groot deel afkomstig uit ‘veilige’ landen zoals Pakistan, Marokko en Algerije, en maken geen enkele kans op welke status dan ook. Om hun terugzending naar Turkije te vertragen vragen zij massaal asiel in Griekenland zélf aan en gaan, na afwijzing, in hoger beroep. Dat neemt zeer veel tijd in beslag en het lange wachten leidt tot verveling en frustratie. Dus komen er soms vechtpartijtjes voor en gaat er af en toe een tentje in brand, wat dan weer breed wordt uitgemeten in de pers. Daar kwamen dan nog de hartverscheurende beelden van begin januari bij, toen het eiland werd getroffen door een winterse periode die zijn weerga niet kende en de 'hotspot' ingesneeuwd raakte.
Niet verwonderlijk dus dat het imago van Lesbos een enorme deuk heeft opgelopen: het toerisme over 2016 is met 80% gekelderd en ook 2017 lijkt bepaald geen topjaar te worden!
Dit tot grote wanhoop van de eilandbewoners, die zich in de zomer van 2015 zo heroïsch opstelden bij het opvangen van migranten, en nu met lege handen staan.
Noordkust bij Skála Sikaminéas
Noordkust bij Pétra
Lopen op Lesbos, 17 02 17