Griekenland: 3696 vakanties Griekenland: 35323 hotels

De betekenis van Democratie

Datum: Donderdag, 15-10-2020
Tekst: Aris (Arjiris) Angelou*

Het politieke systeem dat men Democratie noemt werd in de Griekse stadstaat Athene geboren in het einde van de 6de eeuw v.Chr. Een politiek systeem dat niet zomaar uit de lucht is gevallen maar met een lange ontwikkeling in de geschiedenis van Oud Athene te maken heeft. Een geschiedenis die bijna alle politieke systemen kent en die in de moderne tijd nog steeds gebruikt worden.

Het tweede millenium v. Chr. is de tijd van de oudste Griekse beschaving, de Mykeense beschaving. Het is in de tijd van de Trojaanse oorlog die beschreven werd door de beroemde Griekse dichter Homerus toen de Monarchie het enige politieke systeem was. Een Griekse term die gezag van één persoon betekent. Deze persoon was niet alleen de koning maar ook de opperbevelhebber en de aanvoerder van het leger en ook nog de hoogpriester. Dus iemand die naast zijn militaite en andere verplichtingen ook nog belangerijke religieuze verplichtingen had. Dat is de tijd van de legendarische Griekse helden geweest zoals Agamemnon, Achilles, Odysseus, Ajax, Nestor enz. Verschillende van die helden werden na hun dood “vergoddelijkt” en vereerd als halfgoden en er werden offers gebracht om ze gunstig te stemmen.

Heuvel Pnyx in Athene tegenover de Akropolis

Na de val van de Mykeense beschaving (einde 12de eeuw v.Chr.) en de geboorte van de Griekse stadstaten kwam de politieke macht in de handen van de Aristocratie. Dat waren de plaatselijke gezaghebbers die een edele afkomst hadden en die grootgrondbezitters waren.

De 6de eeuw v.Chr. is de tijd van de grote veranderingen op politiek en sociaal gebied geweest. Het groeiende verschil tussen de rijke grondbezitters en de arme boeren in een land met weinig vruchtbare grond heeft sociale onrusten veroorzaakt. De aristocraten hebben op allerlei manieren geprobeerd om de politieke macht te handhaven. Enkele opportunisten hebben gebruik gemaakt van de situatie en wisten door staatsgrepen aan de macht te gekomen. Dat potitieke systeem werd Tirannie genoemd en heeft veel overeenkomsten met wat men tegenwoordig een Dictatuur noemt. De Tirannie heeft maar tijdelijk het probleem van de sociale onrust opgelost. In Athene wist de tiran Peisistratos zich populair te maken door allerlei soort spelen (brood en spelen) te organiseren en door indrukwekkende monumenten te laten bouwen. Maar de tijd was rijp voor iets nieuws. Daar hebben verschillende factoren een rol in gespeeld zoals bijvoorbeeld het ontstaan van een nieuwe gegoede burgerij die geboren werd uit de stichting van kolonies en handelscentra en aanspraak heeft gemaakt op meer politieke macht.

Zo is een nieuw politiek systeem onstaan dat zeer bepalend zou worden niet alleen voor het klassiek Athene maar voor heel de wereld tot op heden. Dat is het politieke systeem waar wij in de westerse wereld nog altijd gebruik van maken. De 'Democratie' betekent letterlijk Volksheerschappij (Demos: volk en Kratein: heersen). Toch zijn er grote verschillen met wat men toen Democratie noemde en wat wij tegenwoordig met dezelfde term bedoelen. Het zou ook niet anders kunnen aangezien er in 2500 jaar tijd veel is veranderd.