Griekenland: 3696 vakanties Griekenland: 35323 hotels

Etymologie: een boeiende zoektocht naar Griekse woorden in het Nederlands

Tekst: Tekst en foto’s : Maya Cornelissens-Andreadi

Zoals iedereen wel weet, gebruiken we in het Nederlands en andere Europese talen regelmatig Griekse woorden. Soms zelfs meer dan we denken. “Antropologie, filosofie & psycho-analyse” doen ons meteen aan het Grieks denken. Maar even goed woorden zoals “akoestiek, Europa, de zoo, economie, triathlon, bibliotheek en diagonaal”, zijn van de Griekse taal afgeleid.

Om tot het huidige Nieuwgrieks te komen, heeft de taal natuurlijk een aantal evoluties doorgemaakt. De eerste vorm van het Grieks was het Oud Grieks (3000 v.Chr.), wat nog steeds in veel scholen over heel Europa wordt aangeleerd, evenals het Latijn. Vanaf de 15e eeuw werd het Middeleeuwse Grieks gesproken (of Byzantijns Grieks). Bij de ontwikkeling naar het Moderne Grieks, ontstonden in de vroege 19e eeuw het “Dimotiki” en “Katharevousa”. Dimotiki was de volkstaal met invloeden uit het Latijn, Venetiaans en Ottomaans, terwijl het Katharevousa een artificiële taal was : een compromis tussen het “Dimotiki” en het klassieke Oud Grieks. Katharevousa werd gebruikt voor literaire en officiële doeleinden in de nieuw gevormde Griekse staat.

In 1976 werd het Katharevousa afgeschaft. Aangezien het echter tientallen jaren had bestaan, is het Moderne Grieks niet enkel gebaseerd op het “Dimotiki”, maar werd ze ook beinvloed door het Katharevousa.
De reden waarom Griekse woorden vrij vaak voorkomen in verschillende talen, is omdat het Grieks, samen met Latijn, de taal van de wetenschap was en bijgevolg een sterke invloed uitoefende op andere talen.

Hier een paar voorbeelden van Nederlandse woorden, met Griekse “roots”!

Het Griekse woord “filosofie” is gebaseerd op de woorden “φíλος” [filos] en “σοφíα” [sofia], wat “hij die houdt van” en “wijsheid” betekent. Met andere woorden, filosofie betekent “liefde voor de wijsheid” . Aansluitend hierbij ook het woord “filantropie” (φíλος [filos] + ανθρωπος [anthropos]) en dit betekent “liefde voor de mensheid”.

Een voorbeeld dat minder gekend is, is de naam “Phillip/Philip/Filip”. Wat voor Nederlandstaligen een doodgewone naam mag lijken, is eigenlijk afgeleid van de woorden φíλος [fílos] + íππος [ippos], wat zoveel betekent als “hij die van paarden houdt”.

Een ander puur Grieks woord is “akoestiek” (& akoestisch). Het Griekse werkwoord ακουω (akoe-o) betekent nu nog steeds “horen of luisteren” en in Griekenland zegt men dus ook gewoon “akoestiki” (akoestiek). Dat is alvast gemakkelijk te onthouden!

Ook bij het woord “bibliotheek” kunnen we opnieuw twee woorden onderscheiden: βιβλιο en θηκη. Βιβλιο [vivlio], komt van het woord “bijbel”. “θηκη” [thiki] betekent een omhulsel of een kist (ding waarin je iets kan zetten of plaatsen). Zo gaat het dus ook met het woord “discotheek”! δισκος (diskos) betekent “schijf”. Een discotheek is dus een plaats waar “schijven (=platen/CD’s)” worden bewaard.

Leert u graag wat meer over de Griekse Etymologie en Nederlandse woordenschat?
Neem dan zeker eens een kijkje bij de Culturele Weken van OMILO.
De workshops vinden in Athene plaats, tijdens de maanden juni en september.
Geniet van een weekje Athene met al haar cultuur en charmes , samen met OMILO!

Naast Etymologie bieden we tijdens de Culturele Weken ook workshops in de Griekse Mythologie, Griekse Muziek en “Griekenland vandaag” aan. Kijk hier voor meer info.