Griekenland: 3696 vakanties Griekenland: 35323 hotels

Negen maanden na de aardbeving op Kos

Tekst en fotografie: Richard de Wal

Afgelopen zomer op 20 juli om half 2 's nachts begon op Kos de aarde te schudden. Wat eerst leek te voelen als een normale maar heftige aardschok bleek in luttele seconden om te slaan in een voortgaande aanzwellende reeks trillingen die alles in de kamer van zijn plaats deed komen. Angstaanjagend geluid van rommelende stenen. Kasten vlogen open en de inhoud viel op de vloer. Ons rek in de keuken wierp potjes kruiden naar beneden die overal uiteen spatten. De televisie vloog naar de grond en flessen rolden door de kamer. Geen licht meer en overal glas.

Koepel van wasplaats bij Loggia

Aardschokken daar zijn wij aan gewend geraakt maar dit hadden wij nog nooit meegemaakt. Kos ook niet in de afgelopen 84 jaar. De laatste grote beving was in 1933. Die had eenzelfde kracht van 6,7 op de schaal van Richter en verwoestte toen de complete stad. Gelukkig hebben de Italianen bij de herbouw sterke constructies gemaakt en zijn er sinds de jaren '70 in heel Griekenland strenge bouwvoorschriften. Ons moderne gebouw moet een kracht van 9 kunnen weerstaan en had dan ook geen schade aan structuur of muren. Na een inspectie kwam er een groen kruis op de muur. Maar anderen hadden minder geluk. Vooral oude historische gebouwen zijn ingestort zoals de minaret op het Elefteria plein. Andere gebouwen hebben vooral grote scheuren in de muren. In het oude uitgaanscentrum kwam een dak en muur naar beneden en waren er doden en gewonden. Een kleine tsunami dreef vanuit de haven ruim 25cm hoog zeewater de straten en gebouwen binnen. Dan besef je eigenlijk hoe heftig het allemaal is geweest.

Muur van de poort Elefteria

Nu 9 maanden later maakt Kos zich weer op voor het toerisme seizoen. Wij waren benieuwd hoe de stad er nu bij lag. Het ergste puin was immers al direct na de aardbeving opgeruimd. Hoe verrassend dat er eigenlijk niets was veranderd. De kade ligt er nog net zo beschadigd bij als toen wij in augustus vertrokken met wapperende rode linten rondom diepe gaten in de boulevard. Het lijkt de Griekse overheid totaal niet te interesseren dat er een begin gemaakt moet worden met het herstel en dat het toerisme weer op gang komt. Er zijn ministeries betrokken van cultuur, infrastructuur, binnenlandse zaken, onderwijs en maritieme zaken maar niemand neemt het voortouw. Daarom zijn gemeente en inwoners maar zelf aan de slag gegaan om de ergste schade te verhelpen. Maar er is nog veel te doen. Heel veel.

Boten in de verf

Het is de vrijdag van Grieks Pasen en wij verzamelen ons bij de kerk van Agios Paulos waar traditioneel de epitafios naar buiten wordt gedragen. Het is veel drukker dan andere jaren. De meeste centrale kerken van de stad, Agios Nikolaou en Agios Paraskevi, zijn te beschadigd en zijn nog steeds gesloten voor diensten. Andere kerken geven nu onderdak. Als de processie het Elefteria plein bereikt is het nog meer duidelijk. Er ontbreken zeker drie van de altijd zorgvuldig met bloemen opgemaakte baren, die volgens gebruik op dit plein omhoog worden gehouden. De sfeer voelt dit jaar nog meer ingetogen als anders. Zonder te praten lijkt iedereen dezelfde gevoelens te delen. We weten allemaal wat er is gebeurd. Het toeziende kale gebouw van de moskee zonder haar minaret en koepel versterkt het lege gevoel. De aardbeving heeft Kos tot in haar diepste ziel getroffen.

Goede vrijdag

Leeg is ook de poort naar Bar street. Hij is afgezet en een steiger ondersteunt de muur. Maar er mist iets anders. Opeens valt het op. De geweldig mooie paarse bougainville op de top van de poort is niet meer. Verwijderd om de muur te herstellen. Weer een stukje kenmerkend Kos verdwenen. Lopend door de stad zie je dat steeds opnieuw. Bij de plataan van Hippocrates staat de minaret van de Loggia moskee in de stutten. Deze is nog net niet omgevallen. Op het plein zelf liggen nog de neergevallen overblijfselen van de koepel van de wasplaats. Alsof de aardbeving gisteren heeft plaatsgevonden.

Muur van de poort naar Bar Street, Elefteria

Het paasfeest vieren wij met vrienden. Terwijl het lam geduldig ronddraait aan het spit en de wijn wordt gedeeld spreken we over de aardbeving. Het hotel waar zij werken is nog steeds gesloten. Het oudste gedeelte van het complex moet eerst worden gerenoveerd. Het staat nog steeds in de steigers. Het nieuwste gebouw had geen schade en gaat in juni weer open. Daarvoor moet de receptie die in het oude gebouw zat nog worden ingericht in het nieuwe gedeelte. Maar er zijn al weer boekingen voor komende zomer. Gelukkig maar, want geen werk in de zomer betekent geen punten voor de sociale verzekering in de winter. Aardbeving of niet. Er is geen vangnet en de bewoners maken er maar het beste van. Drie schoolgebouwen zijn nog gesloten vanwege de schade. Studenten trekken nu noodgedwongen in bij lagere scholen. Tot de middag krijgt de onderbouw les. In de middag en avond is het gebouw voor de opleiding van de studenten.

Schade kanaristreet

En dat laat meteen de veerkracht zien die de bewoners noodgedwongen tonen. Iedereen is druk bezig de schade te herstellen voor het komende seizoen. De gasten staan op de eerste plaats. Gebouwen in Kanaristreet staan nog in de steigers en een aantal winkeltjes is verplaatst. Ze willen snel weer open. Bij de haven is een nieuwe tijdelijke wachtruimte neergezet en is het cafetaria weer terug. De houten boten voor de drie eilandentocht krijgen een nieuwe lik verf. Bij het gebouw van de bar waar vorig jaar slachtoffers vielen is de benedenverdieping weer helemaal opgebouwd. In rap tempo verschijnen overal weer de gezellige terrassen en ze lijken voller dan ooit. Heel Kos lijkt te beseffen dat je vooral moet genieten van het leven na al het onheil dat het eiland de afgelopen jaren is overkomen. Als we dat voor ogen houden denken wij dat het dit jaar een geweldige zomer gaat worden op Kos.

White corner bar weer opgeknapt