Griekenland: 3696 vakanties Griekenland: 35323 hotels

Hoe viert men Pasen in Griekenland?

Door Jorgos Nikolidakis -De Griekse Gids

Pasen vieren in Griekenland is een ware belevenis want Pasen wordt in Griekenland uitbundig gevierd. Als je het geluk hebt om tijdens het paasfeest in Griekenland te zijn, dan besef je hoe belangrijk dit feest voor de Grieks-Orthodoxen is. Pasen is het grootste Christelijke feest van de Grieken, want dan wordt de verrijzenis van Jezus Christus gevierd.

"Pasen 2024 in Griekenland valt op zondag 5 mei"

Het Griekse Paasfeest

Het paasfeest in Nederland en België en dat van de Grieken valt soms samen en soms met enkele weken verschil. Pasen valt altijd op de eerste zondag na volle maan, na 21 maart. De Grieks Orthodoxe kerk hanteert exact dezelfde berekening, maar gaat uit van de oude Byzantijnse kalender. Zo kan het dus weleens gebeuren, dat je Pasen in Nederland hebt gevierd en het vervolgens in Griekenland nog eens flink overdoet!

foto

Kaas op zondag

Het is een ware belevenis om de hele week voor Pasen in Griekenland te zijn. De Grieken noemen deze week “Megali Evdomada”, dat betekent letterlijk “De Grote Week”. Overal in Griekenland wordt het gevierd en komen tradities en gewoontes van eeuwen geleden tot leven. Deze tradities en gewoontes kunnen van streek tot streek verschillen. De voorbereidingen beginnen vanaf Carnaval, dat in vele Griekse steden en op de eilanden uitbundig gevierd wordt (zoals in Patras en Rethymnon). In de week die op Carnaval volgt, tot en met zondag, wordt wel kaas gegeten, maar geen vlees. Die zondag noemt met de zondag van Tyrini of Tyrofagou, dat afgeleid is uit het woord “Tyri” wat kaas betekend. Die zondag eet men dus kaas. In Griekenland doen nog veel mensen aan vasten, zowel in de dorpen als in de steden. Jongeren en mensen in de grote steden deden er de laatste jaren minder aan mee, maar door de economische crisis lijkt het wel alsof er weer meer mensen meedoen met vasten. Men eet tijdens vastentijd alleen plantaardige voedingsmiddelen. Er wordt geen vlees, zuivel, vis en gevogelte gegeten. Schelpdieren en inktvis mogen wel gegeten worden.

Vliegers in de lucht

Direct na de zondag van Tyrini volgt Schone Maandag of: Kathari Deftera. Dat is precies 48 dagen voor de verrijzenis van Jezus Christus. Deze periode tot en met Pasen noemt men Megali Tessarakosti of Sarakosti. Katharà Deftèra is de eerste dag van de achtenveertig dagen vasten voor Pasen. Deze dag is zo genoemd, omdat de Christenen zich die dag zowel geestelijk als lichamelijk reinigden en in navolging van Jezus Christus die zelf ook achtenveertig dagen in de woestijn had gevast. Katharà of Katharòs betekent namelijk schoon, rein. Katharà Deftèra is de dag dat Grieken massaal naar het platteland trekken om in de natuur de vlieger op te laten en om samen te picknicken. Je ziet op deze dag overal vliegers in de lucht wapperen, dat is een traditie, het is een symbool van de mens die gevormd is om geestelijk naar de hemel te ‘vliegen’. De uittocht naar het platteland noemen de Grieken ‘koulouma’. Families en vrienden spreken buiten in de natuur af en iedereen neemt iets mee om samen te eten en te drinken. Vooral wijn is bij deze gelegenheid heel populair en vaak wordt er dan ook gezongen en gedanst, van ‘s ochtends tot ’s avonds. Op deze dag eet men gebruikelijk Lagana-brood, dit is een soort ongezuurd, plat brood dat qua uiterlijk op Turks brood lijkt, tarama (roze viskuit salade), olijvenen chalvas, een zoetigheid van griesmeel of sesam. Men eet ook groenten en gekookte bonen zonder olie.

De Grote Week voor Pasen

De grote festiviteiten rond Pasen beginnen vanaf Palmzondag, de week voor Pasen. Die dag eet men in Griekenland overal vis. Op die dag kan men eenmalig de “vasten” overslaan, iets wat ook op 25 maart mag, dat is de nationale Bevrijdingsdag van de Grieken. In de week van Pasen, vanaf maandag tot en met zaterdag, noemt men in Griekenland elke dag “groot”: Grote maandag, Grote dinsdag, Grote woensdag tot en met Grote zaterdag. In deze Heilig Week wordt iedere avond, overal in Griekenland, een avondmis gehouden en iedere dag heeft een eigen betekenis.

foto

Rode paaseieren

Op Grote Woensdag ontvangen de gelovigen het Mysterie van de Ziekenzalving of het heilig oliesel (Efcheleo). Het wordt door de priester toegediend op het voorhoofd en op de handen van de gelovige na afloop van de mis. Op Grote Donderdag (Witte Donderdag) wordt het “Laatste avondmaal” van Jezus en zijn twaalf Apostelen herdacht. Deze dienst wordt de “Twaalf Evangeliën Dienst” genoemd. In Griekenland is dit de dag dat de paaseieren rood geverfd worden. Het is de traditie dat paaseieren in Griekenland rood zijn, het symboliseert het bloed van Jezus. Tijdens de mis van donderdagavond wordt een groot kruis in het midden van kerk geplaatst met de gekruisigde Jezus Christus. Na Grote Donderdag volgt Grote Vrijdag (Goede Vrijdag). ’s Ochtends is er een mis en dan wordt de Epitafios -dat is een geborduurde graflegging van Jezus- met bloemen versierd. In de Epitafios ligt de icoon van Jezus. ’s Avonds volgt de processie door de wijk of het dorp. De Epitafios wordt door vier mannen gedragen, en daarachter volgen de priester en de gelovigen, die een brandende kaars in de handen houden. Bij terugkomst in de kerk, gaan de vier mannen met de Epitafios voor de deur van de kerk staan en alle gelovigen lopen onder de Epitafios door de kerk in.

foto

Heilig licht

Na Goede Vrijdag volgt Stille Zaterdag, voor de Grieken Megalo Savvato. Dit is de laatste dag van de Heilige Week en van het achtenveertig dagen vasten, van de Megali Tessarakosti. Vandaag worden er twee missen gehouden, eentje ’s ochtends en eentje ’s avonds. Tijdens de ochtendmis worden de bloemen van de Epitafios afgehaald en in mandjes gelegd en door de priester uitgedeeld. Deze bloemen nemen de gelovigen mee naar huis, want ze zijn gezegend. Ondertussen wordt het Heilige Licht (Agio Fos) vanuit Jerusalem gehaald, dat gebeurt rond drie uur in de middag. Rond elf uur s ’avonds arriveert het Licht bij de kerk en wordt het van kaars tot kaars door de priester aan alle gelovigen doorgegeven. Het hoogtepunt volgt precies op Middernacht, want dan zingt de priester de belangrijke woorden “Christos Anesti” dat “Christus is verrezen” betekent. Het is de absolute apotheose van het Griekse Geloof.

Vuurwerk met Pasen

Het is traditie in Griekenland dat hierna vuurwerk afgestoken wordt, om de Verrijzenis uitbundig te vieren. Dan wordt Judas zogenaamd in brand gestoken en dat is de oorspronkelijke betekenis van het in brand steken van de pop. Iedereen feliciteert en kust elkaar en zegt “Christos Anesti” (Christus is Verrezen) waarbij de ander zegt: “Allithos Anesti” (Hij is echt verrezen). Dus mocht je tijdens de paasperiode in Griekenland zijn en iemand komt naar je toe en zegt “Christós Anésti”, zeg dan “Allithós Anésti” terug. Veel gelovigen blijven dit vijftig dagen herhalen en in plaats van kalimera of kalispera zeggen ze veertig dagen lang “Christos Anesti!” Dat doen ze dus tot Hemelvaartsdag. Ook zegt men Kalo Pascha (goede Pasen) en Chronia polla, wat gefeliciteerd betekent. (“Vele jaren”)

Mis der Liefde

Hoewel de mis op zaterdagavond nog een hele tijd doorgaat tot twee uur in de nacht, vertrekken de meeste mensen naar huis, want dan al kan het feest beginnen. Ook zondagochtend, op Paasdag, is er nog een mis (de mis der liefde = litourgia tis agapis), deze is echter van korte duur en na deze mis wisselen gelovigen wensen uit.

Specialiteiten

Pasen heeft een enorme inpakt op de eetgewoontes van de Grieken. Tijdens de “Heilige week” zie je op de menukaart van restaurants veel specialiteiten opduiken, die je normaal misschien niet zo gauw bestelt. Populair zijn tarama, octopus, inktvis, briam (allerlei groenten o.a. aubergines en courgettes in de oven), gekookte slakken in tomatensaus, stifado van inktvis (stoofpot) en veel andere gerechten. Vasten in Griekenland is allesbehalve een straf, want al deze specialiteiten zijn heerlijk! Waar het vooral om gaat is dat er geen vlees gegeten wordt, maar die inhaalslag wordt op eerste Paasdag in één keer goed gemaakt.

Paaslam aan het spit

Paaslam aan het spit is traditie overal in Griekenland. Voor West-Europese normen is het onvoorstelbaar wat je op de Paasdag in Griekenland ziet. Tijdens Pasen bezocht ik o.a. het eiland Evia en mocht ik als gast mee met een hoteleigenaar in Aedipsos. Op iedere hoek zagen we schapen en lammen aan het spit en ook kokoretsi. Kokoretsi is paasspecialiteit waarbij sterk gekruide ingewanden van lammeren en schapen, gewikkeld in darmen, aan het spit geroosterd worden.

foto

Samenkomen met familie en vrienden

Het is de gewoonte in Griekenland dat gezinnen en vrienden met Pasen samenkomen om het samen te vieren, je ziet vaak vier, vijf of zelfs meer lammeren die tegelijk geroosterd worden. Overal wordt gedanst en er wordt lekkere wijn geschonken, de hele dag lang. Het is een unieke belevenis. Iedere plaats in Griekenland heeft zijn eigen tradities, sommige pakken het groots aan, anderen wat kleiner. Al met al kan ik concluderen dat waar je ook in Griekenland bent tijden Pasen, je maakt een unieke en onvergetelijke ervaring mee!

Meer over Griek Pasen»